Charakterystyka Gminy

Położenie geograficzne

Gmina Dzierzążnia położona jest w północno-zachodniej części województwa mazowieckiego w odległości 80 km od Warszawy. Przez Dzierząźnie biegnie trasa krajowa Nr 10, a w odległości 10 km od Dzierzążni znajduje się miasto powiatowe Płońsk z którym dogodne połączenie zapewniają autobusy (patrz mapa nr 1).Gmina nasza graniczy z następującymi gminami : na północy z Gminą Baboszewo; na południu z Gminą Naruszewo i Bulkowo; na zachodzie z Gminą Staroźreby, a na wschodzie z Gminą Płońsk. Dzierzążnia to administracyjny ośrodek gminy. Znajdują się tu Urząd Gminy, Poczta, Bank Spółdzielczy, Samodzielny Zakład Opieki Zdrowotnej, Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, Stacja Paliw oraz kilka sklepów spożywczych i z artykułami dla potrzeb rolnictwa.

Powierzchnia gminy

Gmina Dzierzążnia położona jest malowniczo na równinie pomiędzy trzema rzekami: Żurawianką, Dzierzążnicą oraz Płonką przepływającą przez środek Gminy. Powierzchnia administracyjna gminy wynosi 102 km2 (10.210 ha). Gmina reprezentuje 29 sołectw w skład których wchodzi 30 wsi, które zamieszkuje 4086 osób. Duża ilość gleb kompleksów dobrych III a, III b i VI klasy bonitacyjnej zajmujących około 75% użytków rolnych oraz żyzność tych gleb jest atutem który czyni gminę typowo rolniczą. Rolnicy zajmują się uprawą podstawowych rodzajów zbóż, roślin okopowych, oraz chowem i hodowlą zwierząt.

Klimat

Gmina Dzierzążnia leży w obszarze charakteryzującym się najmniejszym w Polsce średnim opadem rocznym. Opad jest wyjątkowo niski gdyż utrzymuje się poniżej 500 mm, podczas gdy dla Polski przyjmuje się średnio 600 mm. Najniższy opad w ciągu roku notuje się zimą i na początku wiosny, natomiast najwyższy od maja do września z maksimum w lipcu. Korzystne jest więc zjawisko, że najwyższe opady (ponad 60% sumy rocznej) notuje się w okresie wegetacyjnym. Okres wegetacyjny (ze średnią temperaturą ponad 50 C )jest stosunkowo długi, gdyż trwa 210 dni – zaczyna się średnio 5 IV i trwa do 31 X. Podana charakterystyka gminy odnosi się do jej części wyniesionej ponad doliny i lokalne obniżenia.Na omawianym obszarze jest znaczna powierzchnia terenów o niekorzystnych warunkach termicznych. Należą do nich obszary dolin i obniżeń bezodpływowych.Tereny te stanowią miejsca akumulacji i zalegania chłodnego powietrza tzn. występowanie inwersji powietrza.Na terenie gminy dominują wiatry zachodnie, które stanowią średnio w roku prawie 22% sumy wszystkich wiatrów . Drugim z kolei znaczącym kierunkiem (17% wszystkich wiatrów) są wiatry północno-zachodnie. Rzadziej obserwowane są wiatry z kierunku południowego. Generalnie na przeważającym obszarze panują sprzyjające warunki przewietrzania.

Surowce mineralne.

W rejonie gminy Dzierzążnia brak jest udokumentowanych oraz zarejestrowanych złóż surowców budowlanych. Eksploatacja (gliny zwałowe) prowadzona jest jedynie na lokalne potrzeby budowlane przez miejscową ludność . Nie stanowją one cennego surowca ceramicznego z uwagi na wysoki stopień zamarglenia oraz domieszki żwiru i piasku.Piaski i żwiry pochodzenia lodowcowego wydobywane są głównie dla zaspokojenia indywidualnych odbiorców. Występują one w formie płatów. Odkrywki zakfalfikowano jako zaniechane a jedynie na "dziko" eksploatowane są sezonowo w bardzo małych ilościach. Stanowią one na ogół surowiec o niskich wartościach technologicznych (niski punkt piaskowy, lokalnie duży stopień zapylenia i zaglinienia ). Eksploatacje piasków rzecznych wyklucza na ogół niski poziom wody gruntowej.

Wody powierzchniowe

Pod względem hydrograficznym analizowany obszar znajduje się w dorzeczu Wkry. Pokryty jest gęstą siecią odpływu wód powierzchniowych: rzek, strumieni i rowów melioracyjnych. Najwjększym ciekiem jest rzeka Płonka, o przebiegu równoleżnikowym z zachodu na wschód, odwadniająca wraz z dopływami ponad 90% powierzchni gminy. W północnej części terenu przebiega lokalny wododział oddzielający dorzecze Płonki od dorzecza Dobrzycy.Wschodnia granicę gminy stanowi Żurawianka płynąca południkowo z południa na północ. W okolicy Przemkowa łączy się z Żurawianką II, po czym poza opracowanym terenem, w okolicy Płońska uchodzi do Płonki stanowjąc jej prawostronny dopływ. Całkowita długość wynosi 26.7 km, natomiast powierzchnia zlewni 177.7 km2. Jednym z większych lewobrzeżnych dopływów Płonki jest Dierzążnica, o długości 13.9 km i powierzchni zlewni 389 km2, z czego 7.18 km długości i 17.2 km2 powierzchni zlewni jest w obszarze województwa ciechanowskiego. Przepływa z północno-zachodniej na północno-wschodnią część gminy.Wymienione cieki posiadają z reguły płaskie, podmokłe dna oraz łagodne zbocza. Szerokość den doliny z reguły mieści się w granicąch 150-200 m, a jedynie lokalnie rzeka Płonka na wysokości miejscowości gminnej osiąga szerokość 350 m.Na terenie gminy znajduje się jeden niewielki zbiornik retencyjny, w dolinie rzeki Płonki (Wierzbica Pańska), wykorzystywany przez młyn do celów gospodarczych.W obniżeniach terenowych, w obrębie poszczególnych dolin i ich dolinkach bocznych, występują rowy i kanały odwadniające oraz wody stagnujące w wyrobiskach poeksploatacyjnych żwirów i piasków.